lausitz.la : luzica.la

mehr erfahren:wjace zhonić  dokumente:dokumenty  lieder:spěwy  links:pokazki   blog  serbska karta

 

Arnošt Muka/Jan Arnošt Holan
Pućowanje po Delnjej Łužicy - strona 5

wróćo k stronje 4 <<<

Dźěra we woknje bě ćim bóle mjerzaca, dokelž měješe w korčmje nazajtra kwas być. Tohodla běchu tež hižom wšelacy ze swójby přitomni, kiž hewak z Mosta njeběchu. Tak tež jena žona, kotraž naju za “ceptarjow” dźeržeše a namaj zjewi, zo je přeco rada wokoło ceptarjow a fararjow, dokelž bě něhdy fararska kucharka była. Mój pak za tym njestejachmoj, wusłuženu kucharku zabawjeć, namakachmoj wjele bóle w młodej korčmarjec dźowce něšto za naju pysk. Ale běchmoj na njeměrny čas trjechiłoj, wona njerodźeše jara wo naju, najskerje, dokelž jutřišeho kwasa dla hižom na swojeho wěsteho čakaše. Zawěsće, hdyž tamniše źowća widźiš, móhł so mjerzać, zo bur njejsy z kubleškom we wokolnosći, ale blisko dyrbjało być; hdyž jena dale zaćehnje, hač něhdźe milu, da hižom tak wo njej rěča, jako by w Americe była. Korčmarjowa njewjesta přińdźe z Janšojc, dwě hodźinje wotsalenych, a wšitcy njemóžachu namaj wopisać, kak jara daloko to tola je.

Tak dołho bě naju pućowanje přeco zajimawe a spodobne, ale nětk dyrbješe naju djaboł wabić, zo mój, zastupjerjej čłowjeskeje inteligency a ewropskeje kultury, wulkočesćenemu knjezej wucabnikej nad a pod Mostom naju wisitske kartki sćelemoj, napisawši na nje: “N. N. dowola sebje pśi swojim pśepuśowanju se k N. N. w N. N. nanejluboznišo porucyś.” To njebě derje. Bórze přijachli serbska žónska a powě namaj w hubjenej němčinje: “Si sóln lebr nich kumn, de her šumajstr ys unwol.” Naposledku počachu hišće stare žony w korčmje wutrobułamace kěrluše ze spěwarskich spěwać, štož je tam wječor před kwasom wašnje; tuž njebě za naju žadyn statok wjace, spłóšiwje retirěrowachmoj so z Mosta a tak prawje lochko wokoło wutroby bu namaj hakle zaso potom, jako móžachmoj njehospodliwe Mosćanske błóto z naju škórniskow střasć.

Wróćiwiši so do Noweje Wsy pola Mertyna Grysa dobru a bohatu wječer a na přazy naše lube holčki zaso namakachmoj. Zdaše so, zo běchu so dźensa wosebje rjane a čiste zhotowałe namaj k česći. Wšě mějachu nowe módro-čerwjenoróžate rubješka wokoło hrudźe a błyšćate běłe wokoło hłowy zwite po njewopisajomnym Nowowjesčanskim wašnju.

Nowowjesčanska cyrkejWšitke so wjeselachu, naju zaso wohladać, jenož na jenej, na Chrysće Nikolojc, kiž běše zańdźeny wječor Muce wšě spěwane “stucki hulicowała”, běše widźeć, zo jej něšto ćežko na wutrobje leži. Wona zrudnu hubu tuleše a njechaše wjace “hulicowaś”. Tuž kantorka Muce wupowěda, zo je Chrysta tohodla  tak zrudna a chutna, dokelž je wón wčerawši wječor při radnanju mě (mjeno) jejnego rědnego (lubeho) sobu napisał. Běše drje to “rědny” zhonił a jej lubosć wotpowědźił. Muka měješe sobuželnosć a wušmórny tamne mjeno z wulkej ostentaciju. To bu wot Chrysty připóznate a wona hulicowaše zaso kaž wčera. Piwo a palenc buštej zaso wobstaranej a běžeštej wjesele do něžnych krčkow. Da na jene dobo přez wokna hladacy hólcy tón napohlad wjace znjesć njemóžachu. Woni mórkotachu, kaž israelske dźěći w pusćinje a wołachu wo palenc. To pak bě naša rozhladliwa kantorka do prědka wědźała a, zo njeby hrubym šijam pacholow słódki měšany dać dyrbjała, bě pólku čisteho sobu přinjesła, kotruž nětk spody šórcucha wućeže. Wona bu z durjemi won data na ženjezasowidźenje. 

Při spěwanju a napisowanju so hodźinki chětře minychu. Wokoło dźesaćich zastupi njenadźicy muž z dźiwnymi huslemi a sydny so do kućika. Nětk njebě žane zdźerženje wjace. We wokomiknjenju buchu koleska do chěže won zestajane a tak nasta wokoło třoch kwadratnych metrow města k rejwanju. Muž poča piskać, holcy hrabnychu za namaj a tak počachmoj nolentes volentes rejwać. Nětk pak bu tež ze swěrnej serbskej sćerpliwosću Nowowjesčanskich hólcow kónc; kaž mócna žołma walichu so nimale dwacećo młodźi hólcy z durjemi nutř a počachu so sobu wjerćeć. Woni rejwachu w nohajcach, holčki bose, štož je přeco dźiwny kostum, ale naju mócne kanóny tež runje žane balowe skórnički njeběchu. Při wšěm wupokaza so pak, zo mějachmoj so mój tola lěpje dyžli wone, přetož, hdyž namaj něchtó bose abo w nohajcach na nohu stupi, da to lědom pytnychmoj, ale hdyž mój, štož so husto sta, někomu do kulkow zajědźechmoj, da bě to wěsće čuć. Ale hólcy běchu změrom a źowća zdachu so mi jako znamjo přiwisliwosće rade widźeć, hdyž jich jedyn wot naju kopny kaž kóń. Jako běch rjanej Lizy raz tak njeluboznje na nóžku stupił, zo sebi myslach, zo je tola k najmjeńšemu palc zhubiła, přišepta mi wona smějkotajo: “Ach, da njejsom nic cuła” a rejwaše wjesoła dale. Wjele njewušnych rěčow tež nječinjachu. “Maja Nikolojc, pójź”, abo “Hanso pójź”, to bě wšo; ale w tach nuancach, w kotrychž so tute słowčka wuprajachu, móžeše dobre hłucho wšě stopjeńki lubosćiwych začućow rozdźěleć, wot tupeje zymnosće hač k sapacej lubosći.

Jako bě wobstarany palenc duše zhrěł, bu tołkanje dźiwiše a dźiwiše. Naposledku počachu tak mjenowany “cwajtryt” rejwać, ale tak bachantisce, zo ja před tymi źowćami respekt dóstach. Ja hewak tež słabušk njejsym a sym swoje wojerstwo bjez wobćežnosće znjesł, ale połojca teje reje, kotruž Liza ze swojim Hansom rejwaše, by dosahała mje morić. A to zawěsće.

Jako so pak Liza po reji zaso ke mni sydźe, dźěše jejny dych lědom tróšku chětřišo hač hewak. Tajke płuca su skerje hódne, zo je maš.

Bě pak čas k domoj hiću. Při tym wupokaza so, zo běchu hólcy snano z tej myslu, zo je to krasny žort, holcam šnóry wot koleskow wotrězali a mužiki, abo kaž tam gronja, knjechćiki zanjesli. Snano běchu to tež činili z mjerzanjom, zo jich holčki z namaj tak luboznje wobchadźuja, kaž snadź druhdy z nimi nic. Ta wěc wšak njebě runje zła, přetož wšo tam sami wudźěłaja a tak ćežko njebě hněwne lubki zaso změrować, ale knjez ceptar Grys wza tuto njekazanstwo chutnišo. Wón pokaza so nam w swojej cyłej patriarchaliskej wažnosći a zahrima tak na hólcow, zo bě mi samemu strach. Bě pak zwjeselacy napohlad, kak so hólcy wšitcy pomałku zhubjowachu a tež nic jedyn sebi njezwaži ani słowčka piknyć napřećiwo staremu, w swjatej chutnosći rozhněwanemu wučerjej.

impressum